|
|
| |
 Dwadzie¶cia lat temu, 28 stycznia 1986 roku, z wyrzutni na Florydzie wystartowa³ w sw± dziesi±t± misjê amerykañski prom kosmiczny Challenger.
Trwa³a ona tylko 73 sekundy - na oczach milionów telewidzów na ca³ym ¶wiecie prom eksplodowa³. W katastrofie zginê³o siedmiu amerykañskich astronautów.
Ju¿ po up³ywie niespe³na minuty od startu z przyl±dka Canaveral na Florydzie wokó³ promu pojawi³ siê dym, a po kolejnych 10 sekundach przednia czê¶æ promu stanê³a w p³omieniach. Dok³adnie po minucie i 15 sekundach po starcie p³on±ce szcz±tki Challengera spad³y do Atlantyku. Zginê³o siedmiu cz³onków za³ogi promu - piêciu mê¿czyzn i dwie kobiety. Dowódc± misji by³ Francis "Dick" Scobee, pilotem - Michael J. Smith. W¶ród ofiar byli te¿ specjali¶ci misji - Judith Resnik, Ellison Onizuka, Ronald McNair i Gregory Jarvis oraz Christa McAuliffe - nauczycielka fizyki, która mia³a poprowadziæ pierwsz± lekcjê z kosmosu.
Do katastrofy doprowadzi³o uszkodzenie pier¶cienia uszczelniaj±cego w prawym silniku wspomagaj±cym promu, ju¿ miêdzy pierwsz± a trzeci± sekund± lotu. Na zdjêciach z katastrofy widoczny jest czarny dym w okolicach silnika. W 58. sekundzie lotu na zewn±trz silnika pojawi³ siê p³omieñ. Wypali³ on dziurê w zbiorniku zewnêtrznym wahad³owca, co spowodowa³o jego eksplozjê w 73. sekundzie lotu, na wysoko¶ci ok. 28 km nad Ziemi±.
Przeprowadzone przez NASA ¶ledztwo wykaza³o, ¿e powodem uszkodzenia pier¶cienia mog³a byæ niska temperatura panuj±ca na wyrzutni w nocy i rano w dniu startu. Wiele instalacji na wyrzutni startowej by³o oblodzonych, co mog³o przyczyniæ siê do os³abienia materia³u, z którego wykonany zosta³ pier¶cieñ.
Specjali¶ci s± jednak zgodni - winê za katastrofê ponosi przede wszystkim kierownictwo NASA i obowi±zuj±ce podczas misji promów procedury. Niepowodzenie misji powi±zano z rutyn± (by³ to ju¿ 25. lot wahad³owca) oraz nadmiernymi oszczêdno¶ciami kosztem bezpieczeñstwa lotu.
Po katastrofie Challengera misje promów za³ogowych zawieszono do roku 1988. Do programu lotów wahad³owców wprowadzono wiele poprawek i nowych zabezpieczeñ. Nie uchroni³y one jednak NASA przed kolejn± katastrof± promu kosmicznego - 1 lutego 2003 roku, tu¿ przed l±dowaniem, eksplodowa³ wahad³owiec Columbia, zginê³o wtedy równie¿ siedmiu astronautów.
Challenger (oznaczenie - STA-099, OV-99) by³ drugim wahad³owcem z amerykañskiego programu STS - Space Transportation System. Swój pierwszy lot odby³ 4 kwietnia 1983 roku, wykona³ ich w sumie dziewiêæ - nie licz±c ostatniego startu zakoñczonego katastrof±. Challenger ³±cznie spêdzi³ w przestrzeni kosmicznej ponad 62 dni, okr±¿y³ Ziemiê 995 razy i przelecia³ 41,5 mln km.
Jego nazwa pochodzi³a od brytyjskiego okrêtu naukowego HMS "Challenger", który ¿eglowa³ po wodach Atlantyku i Pacyfiku w latach 70. XIX wieku.
(PAP, na podst. Onet.pl)
Zobacz galeriê dotycz±c± katastrofy promu »
Zobacz eksplozjê (materia³ video, format *.mpg, rozmiar 869KB) »
Dodatkowe informacje o misji (w j. ang.) »
|
|
|
|
|
