|
|
| |
 Zbrodnia i kara figuruje chyba na każdej liście najwybitniejszych powieści wszech czasów, jaka została dotąd sporządzona, a jej autor - Fiodor Dostojewski - uznawany jest za jednego z największych prozaików nie tylko rosyjskich, ale światowych. Ta brutalna i skomplikowana powieść to głębokie studium psychiki człowieka zdolnego do zamordowania bliźniego. Oto kilka ciekawostek, które dotyczą same książki, jej autora i okoliczności jej powstawania.
Raskolnikow był prawdziwy?
Głównym bohaterem powieści jest Rodion Raskolnikow, młody student, który znajduje się w bardzo ciężkiej materialnie sytuacji i postanawia zdobyć środki do życia mordując starą lichwiarkę. Jego zdaniem, nie jest to zły uczynek, ponieważ jest on jednostką wybitną, która nie ma obowiązku liczenia się z życiem innych. Podobnego zdania o sobie był pewien Francuz, Pierre Francois Lacenaire - człowiek, który kilkakrotnie dopuścił się zabójstwa, a pomiędzy odbywaniem kolejnych wyroków, zajmował się... tworzeniem poezji. Eksperci twierdzą, że również inne postaci miały swoje odpowiedniki w rzeczywistości, m.in. Alona Iwanowna czy sędzia Porfiry.
Tytuł i treść
Początkowo Dostojewski planował napisać powieść o problemie alkoholizmu w Rosji. Miała ona nazywać się Pijaniutcy. Ostatecznie jednak górę wziął w nim pomysł stworzenia utworu o psychice mordercy, który przyszedł mu do głowy jeszcze w czasie pobytu na katordze na Syberii. Pomysły zebrane do tego pierwszego przedsięwzięcia posłużyły mu za to do skonstruowania postaci Marmieładowa.
Skrupulatna redakcja czy jednak cenzura?
Wersja Zbrodni i kary, która była publikowana w gazecie jako powieść odcinkowa była nieco obszerniejsza. Jednak przy wydaniu książkowym uszczuplono ją ze względów obyczajowych. Redaktorzy kazali Dostojewskiemu m.in. znacznie skrócić fragment, w którym Raskolnikow rozmawia z Sonią o Piśmie Świętym, gdyż ich zdaniem niemoralnym było to, by kobieta trudniąca się najstarszym zawodem świata mogła wypowiadać się na tematy sakralne. Wyrzucony wówczas fragment przepadł na zawsze. Dziś powieść w polskim tłumaczeniu liczy około 600 stron, a streszczenie Zbrodni i Kary można zawrzeć w kilkunastu akapitach.
Powieść z życia wzięta
Fiodor Dostojewski, autor Zbrodni i kary, nie miał łatwego życia. Za działalność w Kole Pietraszewskiego został skazany na śmierć, której cudem uniknął w ostatniej chwili (dosłownie w ostatniej, bowiem kiedy zmieniono wyrok, stał on już przed plutonem egzekucyjnym). Karę zamieniono na czteroletnie zesłanie na Syberię, które stało się inspiracją do napisania pierwszej powieści autora - Wspomnień z domu umarłych - a także do zakończenia Zbrodni i kary, w którym Raskolnikow właśnie na zesłaniu przechodzi przemianę wewnętrzną.
Losy Dostojewskiego
Oprócz wieloletniego zesłania (Dostojewski po odbyciu katorgi został wcielony do wojska, przy czym zdegradowano go ze stopnia oficerskiego do szeregowca), z którego długo nie mógł wrócić, Fiodor Dostojewski zmagał się z wieloma innymi przykrościami w życiu. Jego ojciec był tyranem, który za nadużywanie przemocy i alkoholu został podobno zamordowany przez własnych służących. Pisarz cierpiał na epilepsję, której ataki bardzo nasilił pobyt na Syberii. Pisarz był również nałogowym hazardzistą, co sprawiało, że przez całe życie żył na skraju ubóstwa. Wielokrotnie wpadał w poważne stany depresyjne wywoływane m.in. śmiercią pierwszej żony czy brata. Trudno się więc dziwić, że jego powieści mają tak pesymistyczny wydźwięk. Dostojewskiego, właśnie dzięki Zbrodni i karze, uważa się za najważniejszego prekursora światowej prozy psychologicznej.
Data dodania: 2021-09-10
|
|
|
|
|
