|
|
| |
Aromat waniliowy z krowich placków, zdolności językowe szczurów badane na odwrót, gejowska seks-bomba, zwierzęta w naszych łóżkach i podawanie viagry chomikom, skutki połykania mieczy, niewyczerpane źródło zupy - to tematy, których zgłębianiu poświęcili się laureaci tegorocznej, siedemnastej już, edycji nagród Anty-Nobla (Ig Nobel).
 Uroczystość odbyła się 4 października na prestiżowym Uniwersytecie Harvarda w USA. Jury nagrody Ig Nobel (po angielsku wymawia się "ignoble", czyli niegodny) wyróżnia osoby, które dokonały czegoś "zmuszającego ludzi najpierw do śmiechu, a potem do myślenia", za odkrycia, które "nie mogą lub nie powinny być powtarzane".
Większość laureatów jest zadowolona z medialnego rozgłosu i chętnie przyjeżdża na Harvard osobiście odebrać Ig-Nobla. Choć akurat nie ci, którzy w tym roku otrzymali Pokojową Nagrodę. Nie udało się do nich dotrzeć. Z dokumentów odtajnionych przez Pentagon wiadomo tylko, że pracowali w laboratorium sił powietrznych w Dayton i w 1994 r. starali się o 7,5 mln dol., by opracować skuteczną broń chemiczną działającą na morale przeciwnika, m.in. afrodyzjaki, które miały "wywoływać homoseksualne zachowania" we wrogich szeregach (ich pomysł media od razu nazwały gej-bombą). Być może była to makiaweliczna próba wykorzystania dla potrzeb armii pacyfistycznego hasła: "Make love, not war".
Choć z seksem Viagra kojarzy się raczej jednoznacznie, Patricia V. Agostino, Santiago A. Plano i Diego A. Golombek podawali ją chomikom w zupełnie innym celu. Dowiedli, że dzięki działaniu aktywnego składnika - sildenafilu - gryzonie lepiej sobie radzą ze zmianami stref czasowych (na przykład w czasie podróży lotniczych). Badaczom słusznie należy się nagroda w dziedzinie awiacji.
Ekonomia nie wszystkim kojarzy się z kradzieżą, jednak w przypadku tegorocznych Ig Nobli tak właśnie jest. Za opracowanie urządzenia oplątującego bankowych rabusiów siecią nagrodzono Kuo Cheng Hsieha.
Z medycyny wyróżniono Briana Witcombe'a, który w szacownym "British Medical Journal" opublikował fascynujące studium o urazach trapiących zawodowych połykaczy mieczy. Niemal połowa z badanych cierpiała na bóle gardła, co przecież nie jest dziwne, gdyż ten fach polega na włożeniu w przełyk metalowego ostrza o szerokości co najmniej 2 cm i długości 40 cm (tak stanowią normy Międzynarodowego Stowarzyszenia Połykaczy Mieczy). Ale o dziwo, nie ma wśród nich poważnych ofiar. Tylko kilku się skaleczyło, a winna temu była głównie niegrzeczna publiczność (w jednym wypadku źle zachowująca się papuga ara, która w czasie pokazu siedziała na plecach połykacza).
Nagroda w dziedzinie chemii powędrowała do Japonki Mayu Yamamoto, której udało się wyekstrahować aromat wanilii z krowiego łajna. Osiągnięcie dużej klasy, choć kariery na rynku raczej nie zrobi. Yamamoto nie ma złudzeń, że konsumenci zaakceptują jej produkt, choć jest o połowę tańszy niż uzyskiwany z naturalnej wanilii.
W dziedzinie fizyki nagrodzono parę L. Mahadevan oraz Enrique Cerda Villablanca za teoretyczne prace dotyczące tworzenia się zmarszczek na prześcieradłach. Któż powie, że fizyka teoretyczna jest oderwana od życia?
Jak dowodzi laureatka w dziedzinie biologii, Johanna E.M.H. van Bronswijk, człowiek nigdy nie jest samotny - zwłaszcza w łóżku. Badaczka opracowała pełną listę owadów, pająków, skorupiaków, zaleszczotków, roztoczy, bakterii, grzybów, glonów, paproci i innych form życia, od których roi się w pościeli i materacach.
Brian Wansink, laureat Ig Nobla w dziedzinie dietetyki badał naturę ludzką przy użyciu urządzenia, o którym marzą populistyczni politycy: niewyczerpanej, samonapełniającej się miski z zupą. Wbrew popularnym hasłom nie wszyscy mają jednakowe żołądki, natomiast jemy więcej, niż nam się wydaje.
Australijka Glenda Browne dostała medal z literatury. Zaczynała jako biotechnik, ale od 18 lat zajmuje się... indeksowaniem. Jej praca polega na alfabetycznym układaniu listy kluczowych tematów, które występują w książkach, tak by czytelnik szybko mógł dotrzeć do interesujących go stron. Niemal od razu zorientowała się, że - by jej praca miała sens - musi rozwiązać problem z przedimkiem "the", który w języku angielskim poprzedza wiele nazw własnych. Część czytelników nie bierze tego nieszczęsnego "the" pod uwagę, szuka nazw w niewłaściwym miejscu indeksu i oczywiście ich nie znajduje. W 2001 r. w magazynie "Indexer" Glenda Browne podała salomonowy wynik swoich wieloletnich rozważań - zaproponowała, by tematy pojawiały się w dwóch miejscach na raz - z "the" i bez "the".
Choć język różni nas od zwierząt, zwierzęta także reagują na ludzką mowę. Dlatego językoznawcy Juan Manuel Toro, Josep B. Trobalon oraz Nuria Sebastian-Galles badali, czy szczury potrafią odróżnić odtwarzane wspak wypowiedzi po japońsku od duńskich (też na opak). Okazało się, że nie zawsze.
Na zakończenie pomysłodawca imprezy Marc Abrahams, założyciel pisma "Annals of Improbable Research", jak zwykle pocieszył wszystkich uczestników słowami: - Pamiętajcie, jeżeli nie dostaliście Ig-Nobla w tym roku, a zwłaszcza jeśli go właśnie zdobyliście, życzę więcej szczęścia za rok.
Pełna lista nagrodzonych na stronie: www.improbable.com
Zobacz galerię zdjęć!!!
(onet.pl, gazetawyborcza.pl, networkworld.com)
|
|
|
|
|
