|
|
|
 |
|
|
|
|
|
|
| |
Gdy przestano wierzyæ, ¿e Ziemia jest p³aska i le¿y na krokodylach, oraz gdy w koñcu uwierzono Miko³ajowi Kopernikowi, ¿e Ziemia kr±¿y wokó³ S³oñca, a nie na odwrót, zastanawiano siê, "jak to w³a¶ciwie dzia³a". Co wymusza ruch planet, oraz dlaczego one poruszaj± siê po osi zamkniêtej.
Odpowiedzi znalaz³ Izaak Newton, zastosowa³ on do opisu ruchu cia³ niebieskich zasady dynamiki (sk±din±d swojego autorstwa). Zgodnie z II zasad± dynamiki, cia³o o masie m porusza siê po okrêgu tylko wtedy, gdy dzia³a na nie si³a do¶rodkowa o warto¶ci
gdzie aR jest przyspieszeniem do¶rodkowym cia³a. Przyspieszenie do¶rodkowe cia³a poruszaj±cego siê z prêdko¶ci± v po okrêgu o promieniu r wynosi
Wobec tego si³a FR, wymuszaj±ca ruch planety o masie m wokó³ S³oñca po orbicie ko³owej z prêdko¶ci± v, jest si³± do¶rodkow± skierowan± do ¶rodka S³oñca o warto¶ci równej
gdzie r jest odleg³o¶ci± planety od ¶rodka S³oñca (dla uproszczenia przyjmujemy, ¿e planety poruszaj± siê po okrêgach, a nie po elipsach, co jest dobrym przybli¿eniem dla wiêkszo¶ci planet).
A sk±d pochodz± si³y utrzymuj±ce planety na ich orbitach? Z III zasady dynamiki wynika, ¿e oddzia³ywania pomiêdzy dwoma cia³ami s± wzajemne. Otó¿ Newton doszed³ do wniosku, ¿e S³oñce i planeta oddzia³uj± na siebie wzajemnie si³ami przyci±gania. Pod wp³ywem tych si³ planeta i S³oñce obracaj± siê wokó³ wspólnego ¶rodka masy. ¦rodek masy znajduje siê bardzo blisko ¶rodka S³oñca, którego masa jest wielokrotnie wiêksza od masy Ziemi i innych planet. W bardzo dobrym przybli¿eniu mo¿na wiêc przyj±æ, ¿e planety kr±¿± wokó³ ¶rodka S³oñca na skutek dzia³ania si³y przyci±gania S³oñca.
Newton w swoim rozumowaniu poszed³ dalej, uogólniaj±c koncepcjê przyci±gania wzajemnego S³oñca i planet na wszystkie cia³a obdarzone mas±. Rozumowanie to nazwa³ prawem powszechnego ci±¿enia:
Dwa punkty materialne o masach M i m przyci±gaj± siê wzajemnie si³± wprost proporcjonaln± do iloczynu ich mas i odwrotnie proporcjonaln± do kwadratu odleg³o¶ci miêdzy nimi.
Prawo to zapisujemy wzorem:
Wspó³czynnik G to sta³a grawitacji, która zawsze wynosi
Sta³a G jest liczbowo równa sile wzajemnego przyci±gania siê dwóch jednakowych mas M = m = 1 kg z odleg³o¶ci r = 1 m, wtedy:
Ze wzglêdu na ma³± warto¶æ sta³ej G, w ¿yciu codziennym nie zauwa¿amy wzajemnego przyci±gania siê otaczaj±cych nas cia³.
Si³y wzajemnego przyci±gania siê mas nazywamy si³ami grawitacji. Si³y grawitacji (ci±¿enia) podobnie jak si³y dzia³aj±ce przy III zasadzie dynamiki s± skierowane przeciwnie, ale maj± ten sam kierunek i tê sam± warto¶æ.
Si³y te dzia³aj± wzd³u¿ prostej ³±cz±cej masy m i M i nie zale¿± od rodzaju o¶rodka, w którym siê te masy znajduj±.Zobacz te¿: Jak wyznaczyæ masê Ziemi? Jak wyznaczyæ masê S³oñca? Znalaz³e¶ b³±d w materiale? Skontaktuj siê z nami, przysy³aj±c adres strony, na której znajduje siê b³±d i informacjê o tym, czego dotyczy b³±d.
|
|
|
|
|
Serwis "Fizyka Jamnika" u¿ywa plików cookies. S± to pliki instalowane w urz±dzeniach koñcowych osób korzystaj±cych z serwisu, w celu administrowania serwisem, poprawy jako¶ci ¶wiadczonych us³ug w tym dostosowania tre¶ci serwisu do preferencji u¿ytkownika, utrzymania sesji u¿ytkownika oraz dla celów statystycznych i targetowania behawioralnego reklamy (dostosowania tre¶ci reklamy do Twoich indywidualnych potrzeb). Informujemy, ¿e istnieje mo¿liwo¶æ okre¶lenia przez u¿ytkownika serwisu warunków przechowywania lub uzyskiwania dostêpu do informacji zawartych w plikach cookies za pomoc± ustawieñ przegl±darki lub konfiguracji us³ugi. Szczegó³owe informacje na ten temat dostêpne s± u producenta przegl±darki, u dostawcy us³ugi dostêpu do Internetu oraz w Polityce prywatno¶ci.
OK
|
|
